การวิเคราะห์เชิงวิพากษ์ (Critical Thinking)

การวิเคราะห์เชิงวิพากษ์ (Critical Thinking)

ให้ความรู้โดย ศาสตราจารย์ ดร.พฤทธิ์  ศิริบรรณพิทักษ์

เป็นการคิดรูปแบบหนึ่ง เป็นสไตล์การคิดที่มีความสำคัญมากขึ้น
ในแวดวงวิชาการมีการสอนเรื่องการคิดมามากมาย ไม่ว่าจะเป็นการคิดสร้างสรรค์ และมิติใหม่ คือการคิดสร้างสรรค์เชิงนวัตกรรม การคิดออกแบบ (Design Thinking)

อาจารย์เริ่มด้วยการให้ชมคลิปวิดีโอ

คลิปนี้ผู้เขียนเคยดูแล้วเมื่อปีที่แล้ว เพราะเป็นแฟนตัวยงของคุณวิทย์ Start Yourway อยู่แล้ว

ซึ่งอาจารย์บอกว่าคลิปนี้เป็นตัวอย่างของการคิดวิพากษ์ = วิจารณ์ สิ่งที่มีอยู่ในปัจจุบัน

ประเด็นใหญ่คือ ระบบการศึกษาควรจะเป็นอย่างไร

ประเด็นย่อยคือ ระบบการศึกษาควรจะสร้างคนให้จบแล้วต้องไปของานทำ หรือ สามารถสร้างงานเองได้

การคิดเชิงวิพากษ์ คือการวิพากษ์ประเด็นที่เป็นวิกฤติ เพื่อให้เกิดทางเลือกมากขั้น เป็นการคิดเชิงวิพากษ์วิจารย์ แต่ไม่ใช่วิพากษ์เพื่อให้เสียหาย 

คำถาม: การคิดเชิงวิพากษ์ควรจะจบแบบโต้วาที หรือแบบอื่น

จากนั้นอาจารย์ให้ตอบแบบสอบถามชุดแรก

 

 

จากนั้นก็มาอ่านผลกันค่ะว่าผู้เข้ารับการพัฒนามีสไตล์การคิดแบบไหน

ผลออกมาแบบนี้แสดงว่าผู้เขียน มีสไตล์การคิดแบบนักสังเคราะห์ (Synthesist) และ นักวิเคราะห์ (Analyst) (เป็นจอมหลักการ)

ส่วนที่คะแนนออกมาต่ำคือ สไตล์การคิดแบบนักอุดมคติ (Idealist)

ผลสถิติผู้เข้ารับการพัฒนาในห้องเป็นดังนี้ค่ะ

👇👇👇

Style    ความถี่ High        ความถี่ Low

S          1(ผู้เขียนเอง🙋)       27

I           9                                2(ผู้เขียนเอง🙋)

P          5                                6

A         22(ผู้เขียนด้วย🙋)     1

R         8                                 3

ซึ่งสไตล์การคิดแบบต่าง ๆ ก็จะมีจุดดีและจุดพึงระวัง

อาจารย์อธิบายคำว่า "บูรณาการ" "ผสมผสาน" "ผสมผสานกลมกลืน"

หากอธิบายในหลักวิทยาศาสตร์อาจาย์ยกตัวอย่างแป้งมันผสมในน้ำเย็น และแป้งมันผสมในน้ำร้อน
- แป้งมันผสมน้ำเย็น จะเข้ากันเป็นขุ่น ๆ และเมื่อทิ้งไว้ก็จะตกตะกอน แบบนี้เรียกว่า "ผสมผสาน"
- แป้งมันผสมน้ำร้อน จะเข้ากันเป็นกาวเหนียว ๆ และเมื่อทิ้งไว้ก็จะไม่เปลี่ยนรูปอีก แบบนี้คือ "บูรณาการ" เกิดการเปลี่ยนแปลงจากสารที่อยู่จากเดิม

"การคิดแบบนักสังเคราะห์" เป็นการคิดเพื่อแสดงหาทางเลือกใหม่ (third alternative) เป็นการคิดสร้างสรรค์เชิงบวก สิ่งใหม่

เฉลย😎😎😎

และสไตล์การคิดแบบที่เป็นนักคิดเชิงวิพากษ์ ก็คือ  "การคิดแบบนักสังเคราะห์" คร้าาาา...

กลับมาจากพักเบรก...

Critical Thinking การคิดเชิงวิพากษ์

เป็นการคิดแบบสามเหลี่ยมสามมุม

มุมที่1:  Thesis (ความคิดเห็นที่ 1)
มุมที่2:  Antithesis (ความคิดเห็นที่ 2)
มุมที่3:  Synthesis (ความคิดเห็นที่ 3)

ตัวอย่างที่ 1 : ประเด็นวิกฤต
เป้าหมายของการปฏิรูปการศึกษา คือ มุ่งความเป็นเลิศ (Excellence) หรือ มุ่งความเสมอภาพ (equality)

Thesis: มุ่งความเป็นเลิศ
Antithesis มุ่งความเสมอภาค
Synthesis 1 มุ่งความเป็นเลิศ ควบคู่กับ มุ่งความเสมอภาค
Synthesis 2 มุ่งความเป็นธรรม

ตัวอย่างที่ 2 : ประเด็นวิกฤต
การสอนค่านิยมเสรีนิยม (Liberal values) หรือ ประเพณีนิยม (Traditional values)

Thesis: สอนค่านิยมเสรีนิยม
Antithesis ประเพณีนิยม
Synthesis 1 สอนค่านิยมเสรีนิยมควบคู่ประเพณีนิยม
Synthesis 2 ควรสอนค่านิยมสีเขียว (Green values)

พลวัตการคิดเชิงวิพากษ์
A Dialectic Approach is Dynamic

Synthesis สามารถมี New Synthesis ใหม่ได้เรื่อย ๆ 

จากนั้นอาจารย์ให้เข้ากลุ่ม GP 6 ให้ทำกิจกรรมกลุ่ม กลุ่มเราเลือกประเด็นวิกฤต "การรับนักเรียนเข้าเรียนจากคะแนน ONET หรือ รับนักเรียนเข้าเรียนแบบไม่ดูคะแนน ONET"
ได้ทั้ง Thesis Antithesis และ Synthesis ดังภาพค่ะ👇👇👇

และผู้นำเสนอก็คือผู้เขียนเองคร้าาาา 😉😉😉

จบคาบเรียนด้วยความสนุสนาน Enjoy Learning ค่ะเพราะท่านอาจารย์พฤทธิ์ ฯ น่ารักและใจดีที่สุดในโลก😍😍😍

//ผู้เขียนบันทึกบล็อกนี้ระหว่างเรียน เพื่อประโยชน์ทางการศึกษา ผิดพลาดประการใด หรือบางเนื้อหาบางส่วนไปพาดพิงใคร ต้องขออภัยด้วยนะคะ (น้อมรับทุกความคิดเห็นค่ะ) 🙏🙏🙏